Bigos, nazywany często "królem polskiego stołu", to potrawa, która ma swoje miejsce w każdym polskim domu. Ten tradycyjny gulasz z kapusty i mięsa, który według legendy był ulubionym daniem króla Jana III Sobieskiego, łączy w sobie bogactwo smaków i aromatów charakterystycznych dla polskiej kuchni.
Historia bigosu sięga czasów średniowiecza, kiedy to był przygotowywany przez myśliwych podczas polowań. Stąd wzięła się jego druga nazwa – bigos myśliwski. Z biegiem lat przepis ewoluował, a bigos stał się daniem, które najlepiej smakuje po kilkukrotnym odgrzaniu, gdy wszystkie składniki idealnie się przegryzą.
Składniki (na około 10-12 porcji)
- 1 kg kapusty kiszonej
- 1 kg kapusty białej
- 500 g łopatki wieprzowej
- 300 g wołowiny (np. pręgi)
- 200 g boczku wędzonego
- 200 g kiełbasy podwawelskiej
- 100 g kiełbasy myśliwskiej (suszonej)
- 50 g suszonych grzybów leśnych (najlepiej prawdziwków)
- 2 duże cebule
- 3 ząbki czosnku
- 2 jabłka winne (kwaskowate, np. antonówki)
- 3 łyżki koncentratu pomidorowego
- 250 ml czerwonego wytrawnego wina (opcjonalnie)
- 4 liście laurowe
- 6 ziaren ziela angielskiego
- 1 łyżeczka kminku
- 1 łyżeczka majeranku
- 1 łyżeczka pieprzu czarnego mielonego
- 1/2 łyżeczki gałki muszkatołowej
- 1/3 szklanki suszonych śliwek (opcjonalnie)
- 2 łyżki smalcu lub oleju do smażenia
- sól do smaku
Przygotowanie
- Grzyby suszone zalej ciepłą wodą i odstaw na minimum 30 minut do namoczenia.
- Kapustę kiszoną, jeśli jest bardzo kwaśna, przepłucz zimną wodą i odciśnij. Następnie posiekaj.
- Kapustę białą poszatkuj drobno.
- W dużym garnku umieść kapustę kiszoną, zalej wodą tak, aby ją przykryła i gotuj na małym ogniu przez około 45 minut.
- W osobnym garnku ugotuj kapustę białą przez około 30 minut, następnie odcedź.
- Mięsa (łopatkę i wołowinę) pokrój w kostkę, posól i popieprz.
- Na patelni rozgrzej smalec lub olej, obsmażaj porcjami mięso na złotobrązowy kolor.
- Kiełbasę podwawelską i boczek pokrój w kostkę, kiełbasę myśliwską w plasterki.
- Na tej samej patelni po obsmażeniu mięsa, podsmaż kiełbasę i boczek.
- Cebulę posiekaj drobno i zeszklij na tłuszczu pozostałym po smażeniu mięsa i kiełbasy.
- Czosnek przeciśnij przez praskę i dodaj do cebuli na ostatnie 30 sekund smażenia.
- Grzyby odcedź, zachowując wodę z moczenia. Grzyby posiekaj drobno.
- Jabłka obierz i zetrzyj na tarce o dużych oczkach.
- Do garnka z kapustą kiszoną dodaj kapustę białą, obsmażone mięsa, kiełbasę, boczek, cebulę z czosnkiem, grzyby wraz z wodą z moczenia, jabłka, śliwki (jeśli używasz), koncentrat pomidorowy, wino (opcjonalnie) oraz wszystkie przyprawy.
- Całość dokładnie wymieszaj i duś na małym ogniu przez minimum 2 godziny, od czasu do czasu mieszając. Jeśli bigos będzie zbyt suchy, dolej trochę wody lub bulionu.
- Po tym czasie spróbuj i w razie potrzeby dopraw solą i pieprzem.
Podawanie i przechowywanie
Bigos najlepiej smakuje podawany na drugi dzień, a nawet po kilku dniach odgrzewania, gdy smaki składników idealnie się połączą. Serwuj go gorący, z dodatkiem świeżego pieczywa. Tradycyjnie bigos podaje się również z kieliszkiem wódki, która doskonale komponuje się z jego intensywnym smakiem.
Bigos można przechowywać w lodówce do 5-7 dni. Świetnie się również mrozi, dzięki czemu możesz przygotować większą porcję i zamrozić na później. W zamrażarce zachowuje świeżość przez około 3 miesiące.
Porady
- Jeśli chcesz, aby bigos był mniej kwaśny, możesz dodać łyżkę miodu lub cukru.
- Tradycyjny bigos gotowano na dziczyźnie – jeśli masz dostęp, możesz dodać mięso z dzika lub jelenia.
- Niektórzy dodają do bigosu również szczyptę imbiru lub suszonych grzybów egzotycznych, co nadaje potrawie głębszego aromatu.
- Odgrzewanie bigosu najlepiej przeprowadzać na małym ogniu, często mieszając, aby się nie przypalił.
- Wino dodaje bigosowi głębi smaku, ale możesz je pominąć, jeśli wolisz wersję bezalkoholową.
Bigos to danie, które w polskiej kuchni ma szczególne miejsce – podawany podczas świąt Bożego Narodzenia, ale również jako sycąca potrawa na zimowe dni. Jest to danie, które z dumą możemy nazwać kulinarnym symbolem Polski, a jego przygotowanie, choć czasochłonne, przynosi niezrównaną satysfakcję kulinarną.